خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۴۰؛ آغاز زیر آسمان شهر از کجا

تیتراژ پایانی سریال زیر آسمان شهر به خوانندگی امیرتاجیک شاید یکی از مهم ترین و بهترین آثار این هنرمند با تکنیک برای شناساندن او به عموم مخاطبان طی سالهای اخیر باشد.
دریافت 6 MB
خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های مربوط به برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی که بعد از شروع و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که بصورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در چهلمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ مجموعه تلویزیونی «زیر آسمان شهر» به کارگردانی مهران غفوریان، آهنگسازی مهدی غفوریان، ترانه ای از محمد علی شیرازی و خوانندگی امیر تاجیک از پیش قراولان موسیقی پاپ در دهه هفتاد و هشتاد رفتیم که در سال ۱۳۸۰ تولید و پخش گردید و تبدیل به یکی از پرمخاطب ترین مجموعه های تلویزیونی سیما تا به امروز شد. مجموعه ای که سیر تا پیاز آن گویی در یک قرار نانوشته از مدت ها قبل با هم هماهنگ کرده بودند که سریالی را پیش روی مخاطبان قرار دهند که بتواند تبدیل به یکی از ماندگارترین مجموعه های تلویزیونی سیما شود. مجموعه ای که بااینکه از فصل سوم به بعد گرفتار تکرار و کمبود سوژه شد و در نهایت هم با کیفیتی ضعیف پایان یافت، اما بطور قطع یکی از بامزه ترین و متفاوت ترین سریال هایی است که نوع شخصیت پردازی ها و کاراکترهای خلق شده در آن بواسطه یک تیم منسجم از نویسندگان و کارگردانی مخاطب شناس به نام مهران غفوریان، با اقبال عمومی بینندگان مواجه گردید.

سریال «زیر آسمان شهر» از مجموعه های کمدی شبکه سه سیماست که فصل اول آن در سال ۱۳۸۰ به نویسندگی رضا عطاران، نیما حسن نیا، حمید برزگر و سروش صحت و کارگردانی مهران غفوریان روی آنتن رفت و آنچنان با استقبال عجیب و غریب مخاطبان مواجه گردید که سازندگان تصمیم گرفتند فصل های بعدی این سریال را نیز تولید کنند. البته که محبوبیت فصل های بعد این مجموعه هیچ گاه به جذابیت ها و فانتزی های قسمت اول نرسید، اما بدون تردید این سریال را بعنوان یکی از پیش قراولان سبک جدیدی از سریال سازی طنز تثبیت کرد. شرایطی که گرچه برای مهران غفوریان بعنوان یک کارگردان، آمد نداشت و او تصمیم گرفت بعد از کارگردانی، عمده تجربه های خودرا با گذر از حاشیه های فراوانی که برایش رقم خورد در عرصه بازیگری بیازماید، اما آغازگر جریانی شد که می توان از این سریال بعنوان یکی از مجموعه های مؤلف طنز در سبک و سیاقی جدید یاد کرد.
در فصل اول تا سوم این سریال که با روایتی طنز از زندگی قشرهای مختلف یک جامعه شهری در یک آپارتمان پیش روی بینندگانش گذاشته شد، حمید لولایی (فصل اول تا سوم)، اکبر عبدی (فصل سوم)، یوسف تیموری (فصل اول)، مجید صالحی (فصل دوم)، مهران غفوریان، کیومرث ملک مطیعی، ملکه رنجبر، نصر الله رادش (فصل اول)، برزو ارجمند، بیژن بنفشه خواه (فصل سوم)، آرام جعفری (فصل اول)، اشکان اشتیاق (فصل اول)، کامران ملک مطیعی (فصل اول)، مینا جعفر زاده (فصل دوم)، رضا ژیان (فصل سوم)، حسن پورشیرازی (فصل سوم)، اکرم محمدی (فصل سوم)، رامین ناصر نصیر (فصل سوم)، غلامرضا نیکخواه (فصل سوم)، پوراندخت مهیمن (فصل سوم)، پرستو صالحی (فصل دوم)، ساناز سماواتی (فصل سوم)، رضا فیاضی (فصل سوم)، آرش میراحمدی (فصل سوم)، معصومه کریمی (فصل اول)، شهرزاد جعفری (فصل دوم)، نیلوفر سجادی (فصل سوم)، شیوا بلوریان (فصل سوم)، رامین پرچمی (فصل دوم و سوم)، فرهاد پورگرجانی (فصل سوم)، غزل صارمی (فصل سوم)، شراره درشتی (فصل سوم) بعنوان بازیگران اصلی حضور داشتند.

در گروه بازیگران میهمان هم نام هنرمندانی چون سیروس میمنت، محمود بنفشه خواه، رضا بنفشه خواه، مختار سائقی، بهنوش بختیاری، عیسی یوسفی پور، امیرحسین مدرس، ابراهیم آبادی، پرویز شفیع زاده، به چشم می خورد. غلامحسین لطفی، فخرالدین صدیق شریف، امیر غفار منش، رامتین حامی فرد، پژمان بازغی، مهدی صبایی، محمد ورشوچی، حسن زارع، مهران ضیغمی، فرحناز منافی ظاهر، پروین میکده، بیژن محرمی، رامین نعمتی، حسین شهاب، خشایار راد، شهاب عباسی، مهدی غفوریان، علی لک پوریان، امیر حسین کاشانی، شهرزاد صفوی، جعفر بزرگی، علی اوسیوند، علی انصاریان، رضا عطاران، محسن قاضی مرادی، غلامرضا نیکخواه، میلاد محرمی، مهری مهرنیا، کیوان ملک مطیعی، محمد افشار، سیاوش مفیدی و محمدرضا خسروی به چشم می خورد که به فراخور فصل های مختلف سریال در جریان داستان قرار می گرفتند.
اما از معرفی شناسنامه ای سریال که بگذریم، می رسیم به موسیقی تیتراژ پایانی مجموعه که بطور قطع یکی از مهم ترین مؤلفه های ماندگاری سریال «زیر آسمان شهر» بود و هست. موسیقی که از آن همچنان بعنوان یکی از پرطرفدارترین موسیقی های دهه هفتاد موسیقی پاپ ایران یاد می شود و می تواند در ردیف آثار جریان سازی قرار گیرد که مهدی غفوریان بعنوان آهنگساز و امیر تاجیک بعنوان خواننده نقش مؤثری در تثبیت و ماندگاری اش داشتند. موسیقی که پایه های اولیه شکل گیری آن بگفته امیر تاجیک از خانه رضا شفیعی جم ساخته شد و تبدیل به یکی هیت ترین ترانه ها و موسیقی هایی شد که در دهه هشتاد به شدت خودنمایی کرد.

امیرتاجیک از خوانندگان صاحب سبک و خوش صدای موسیقی پاپ ایران که می توان او را یکی از پیش قراولان موسیقی پاپ ایران در دهه هشتاد نامید، طی یکی از گفتگوهای رسانه ای خود بود که درباره حضورش در همان روزهایی که مجموعه زیر آسمان شهر تولید می شد، تعدادی از هنرمندان پاتوقی داشتند که مرکزیت آن منزل رضا شفیعی جم بود، فضایی که در آن رفاقت من با بچه های گروه زیر آسمان شهر شروع و منجر به حضور در این سریال پرطرفدار بعنوان خواننده تیتراژ شد مجموعه زیر آسمان شهر که می توان آنرا بهترین اثر مهران غفوریان در عرصه کارگردانی توصیف کرد، توضیح داده بود: در همان روزهایی که مجموعه زیر آسمان شهر تولید می شد، تعدادی از هنرمندان پاتوقی داشتند که مرکزیت آن منزل رضا شفیعی جم بود، فضایی که در آن رفاقت من با بچه های گروه زیر آسمان شهر شروع و منجر به حضور در این سریال پرطرفدار بعنوان خواننده تیتراژ شد.
آنجایی که یک روز مهدی غفوریان به من اظهار داشت: «برادرم (مهران) مشغول ساخت سریالی به نام «زیر آسمان شهر» است و ما تصمیم گرفتیم که تو خوانندگی تیتراژ آنرا به عهده بگیری.» من هم پذیرفتم که در این پروژه حضور داشته باشم. البته ابتدا ترانه دیگری برای این سریال در نظر گرفته شده بود که ما مدتی بعد متوجه شدیم این ترانه مجوز ندارد، به همین خاطر شعر را عوض کردیم و بعد آنرا به سازمان صدا و سیما ارائه دادیم که در نهایت پذیرفته شد و اثر همانی شد که پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
وی که تا مدت ها از موسیقی تیتراژ زیر آسمان شهر بعنوان یکی از پرطرفدارترین قطعات کنسرت هایش استفاده می کرد، در این گفتگو اضافه کرد: البته پس از طی این شرایط بود که آقای ترابی از تهیه کنندگان معتبر موسیقی آن روزها امتیاز کار را خریداری کردند و بعدها موفق شدیم آلبوم موسیقی «زیر آسمان شهر» را نیز منتشر نماییم. دقیقاً بعد از طی این فرآیند و موفقیتی که موسیقی تیتراژ به دست آورد، به من پیشنهاد حضور در سریال «دختران» شد و بعد از آن که عوامل سریال از چندین خواننده برای تیتراژ سریال تست گرفته بودند، در نهایت بنده بعنوان خواننده نهایی موسیقی تیتراژ این سریال انتخاب شدم.

این خواننده صاحب سبک موسیقی پاپ کشورمان که در این سال ها نیز بدون کمترین حاشیه ای مشغول تولید و ساخت آثار موسیقایی خصوصاً در زمینه های ملی – میهنی است در بخش دیگری از این گفتگو بود که درباره تثبیت حضورش در تلویزیون و مواجهه تهیه کنندگان با این شیوه کاری اشاره کرد: من بواسطه همکاری با مهدی غفوریان بعنوان آهنگساز و مهران غفوریان بعنوان کارگردان سریال «زیر آسمان شهر» که توانست یک مجموعه پرطرفدار را به مخاطبان عرضه نماید، مطرح شدم. شرایطی که موجب شد بواسطه یک ادای دینی که به تلویزیون داشتم کارم را با این رسانه ادامه دهم. اما متأسفانه بعدها سوءتعبیرهایی از طرف برخی تهیه کنندگان موسیقی صورت گرفت که من را بسیار ناراحت کرد. اما بازهم خوشحالم که من به همراه تعدادی دیگر از خوانندگان آن سالهای موسیقی آمده بودیم تا موسیقی پاپ ایران را ارتقا دهیم. ما آمده بودیم به موسیقی شأنیت و شخصیت بدهیم. شأنیتی که متأسفانه پس از ما واقعاً از موسیقی رفت و به غیر از مواردی کمیاب دیگر آن قوت محتوایی دوران ما را ندارد.
تاجیک در این گفتگوی رسانه ای بود که با اشاره به پیشنهادات گوناگون تهیه کنندگان و صاحبان آثار سینمایی و تلویزیونی برای حضور در تیتراژها اظهار داشت: من بعد از خوانش موسیقی تیتراژ سریال «زیر آسمان شهر» برای چندین اثر سینمایی و تلویزیونی هم خواندم. اما متأسفانه بعد از چندی همه چیز گرفتار تغییرات زیادی شد و خواندن موسیقی تیتراژ به شکل عجیب و غریبی وارد فضای بیزینسی شد که پول حرف اول و آخر را می زند. حتی من بارها دیده و شنیده ام که تعدادی از خوانندگان حتی پول می دهند تا بتوانند در موسیقی تیتراژ یک مجموعه حضور داشته باشند و این یعنی شما بعنوان یک هنرمند مستقل اسیر ماجرایی هستید که دیگر حس را نمی تواند به مخاطب انتقال دهد چون پول شرایط نهایی را تعیین می کند.

این خواننده که آلبوم «هم کلاسی» او نیز در زمره آثار باکیفیت موسیقی پاپ شمرده می شود، در گفتگوی دیگری پیرامون سریال «زیر آسمان شهر» اظهار داشته بود: سریال «زیر آسمان شهر» جزو نخستین سریال هایی بود که بر روی تیتراژ آن قطعه ای خوانده می شد. این را هم بگویم که فضایی که برای موسیقی وجود داشت بستر خوشایندی برای مخاطبان بود. به هر حال فضای ۱۰ سال پیش موسیقی خیلی بکرتر بود و احترام خاصی وجود داشت بطوریکه از آن با عنوان دوران طلایی موسیقی یاد می کنند. ما هم در آن دوران استارت کاری را زدیم که در یادها ماند و بیشتر به خاطر همان فضای نوستالژیک مثبت است که در خاطره های مردم مانده است.
به هر ترتیب موسیقی تیتراژ سریال «زیر آسمان شهر» بطور قطع یکی از باکیفیت ترین و خاطره ساز ترین ملودی های در رابطه با مجموعه ها و سریال های تلویزیونی است که در آن دوران به سبب کمبود و فقدان امکانات موسیقایی که بسیار محدود بود، تبدیل به اثری قابل قبول برای شنوندگان شد که تا سال ها می توانند با شنیدن آن به دورانی سفر کنند که همه چیز متفاوت تر و مهربان تر از این روزهای ما بود.