ثبت میراث ایران به نقد کشیده شد

به گزارش آبنما کار رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با انتقاد از روند سهمیه بندی ثبت آثار در استان ها، تصریح کرد: باید به راهی برسیم که بتوانیم آثار بیشتری را ثبت و در نهایت حفاظت نماییم.
به گزارش آبنما کار به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مصیب امیری در نشست چشم انداز ثبت میراث فرهنگی و طبیعی که همزمان با هفته میراث فرهنگی برگزار شد، ضمن اشاره به قوانین محافظت از میراث فرهنگی در سال ۱۳۰۹، سطح بندی آثار را مورد تاکید قرار داد و پیشنهاد کرد: ثبت آثار در سه سطح جهانی، ملی و منطقه ای (محلی) صورت گیرد.
او با بیان اینکه باید در ضوابط ثبت همانند حفاظت تفاوت قائل شد، اظهار داشت: بهتر است آثار ملی در چارچوب درجه یک و دو ثبت شوند.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در مورد اولویت بندی ثبت آثار، به روند موفق گذشته اشاره نمود و اضافه کرد: در دوره های پیشین، استان ها در ثبت آثار از هم پیشی می گرفتند، اما هم اکنون ثبت آثار برای استان ها بدون در نظر گرفتن تعداد آثار و مساحت هر استان سهمیه بندی شده و بنابراین تعداد آثارِ به ثبت رسیده به نسبت سالهای گذشته کاسته شده است.
او اظهار نمود: اگر به وظیفه سازمانی خودمان که حفاظت و مقدمه اش ثبت است، بازگردیم در این صورت سهمیه بندی نمی تواند مفهوم داشته باشد؛ چونکه باید به راهی برسیم که بتوانیم آثار بیشتری را ثبت و در نهایت حفاظت نماییم.
امیری با بیان اینکه باید به کارشناسان استانی در پرونده های ثبتی اعتماد نماییم تا روند ثبت آثار سرعت یابد، اظهار داشت: برای سرعت بخشیدن به اقدامات ثبتی باید شیوه نامه ای مشخص تدوین نماییم که نشان دهنده اولویت های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شامل بناهای تاریخی، تپه ها یا دوره های تاریخی و… باشد و در اختیار استان ها قرار گیرد.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ضمن اشاره به وجود ۳۶ هزار اثر ثبت شده در مقابل ۱۰۰هزار اثر شناسایی شده در کشور، اضافه کرد: این پژوهشگاه آمادگی دارد در ثبت تپه های باستانی و محافظت از آنها با استان ها همکاری کند، کما اینکه الان هم ادارات استان در مواردی به صورت غیر رسمی از پژوهشگاه مشورت می گیرند.
امیری همینطور اظهار داشت: نحوه تهیه پرونده ثبتی در گذشته بسیار آسان تر بود و هم اکنون این روند سنگین شده که ضروریست این روال کمی آسان تر گرفته شود تا در زمان کمتری ثبت و حفاظت صورت گیرد.

از کل ایران فقط دو اثر طبیعی ثبت جهانی شده
علیرضا انیسی ـ رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های فرهنگی- تاریخی ـ در ادامه این نشست، خاطرنشان کرد: سال جاری اولین سال در قرن پانزدهم است و باید با جمع بندی از قرن گذشته چشم انداز آینده را در حوزه ثبت متصور شویم.
او با مهم برشمردن مبحث ثبت آثار، آنرا پایه حفاظت در کشور در زمینه میراث فرهنگی و طبیعی دانست و اظهار نمود: گام نخست در حوزه پژوهش، معرفی و حفاظت، از ثبت شروع می شود و قبل از آن در دایره کاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دولت قرار نمی گیرد، ولی بعد از ثبت درباره آثار مسؤول هستیم.
انیسی اضافه کرد: از سال ۱۳۰۹ که قانون ثبت آثار تصویب گردید که عموما آثار غیرمنقول شامل بناها و محوطه ها را در بر می گرفت، پیشرفت های زیادی داشته ایم و الان مسؤولیت ثبت آثار طبیعی و محافظت از آن هم به عهده ما گذاشته شده است.
رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت های فرهنگی- تاریخی ضمن اشاره به اینکه از اواخر دهه ۸۰ شاهد فزونی ثبت آثار ناملموس و طبیعی که مورد توجه یونسکو است بوده ایم، اظهار داشت: در حوزه میراث طبیعی تنها دو اثر ثبت شده که عدد کمی است، در زمینه میراث ناملموس کمی وضعیت قابل قبول تر و در میراث ملموس به نسبت بهتر است.
انیسی تصریح کرد: باید توجه بیشتری به حوزه میراث ناملموس و میراث طبیعی داشته باشیم که چگونه می توانیم سطح خودمان را در کشور و جهان ارتقاء دهیم.

به عنوان یک کشور متمدن در ثبت آثار ضعیف عمل کرده ایم
مصطفی پورعلی ـ مدیر ثبت و حریم آثار، حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی ـ هم ضمن اشاره به مبحث چشم اندازسازی در حوزه ثبت، اظهار نمود: در دوره جدید فعالیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بنا به ملاحظات اداری این نگاه شکل گرفته که شاید بتوان تمام شوراها را تجمیع کرد و بعنوان شورای ملی ساز و کاری تعریف نماییم که عده ای در آن عضویت داشته باشند و امور ثبت در آنها بررسی شود که شخصا با این طرح مخالف هستم و معتقدم تخصصی بودن شوراها در مقیاس ملی و جهانی ضروریست.
او ضمن اشاره به چالش های کمی و کیفی موجود در حوزه ثبت آثار و با انتقاد از اینکه تعداد آثار ثبتی کشور در مقایسه با سابقه تمدنی ایران خیلی کم است، خاطرنشان کرد: نسبت به کشورهایی با تمدن های مشابه در این عرصه کمتر و ضعیف تر عمل کرده ایم.
پورعلی با بیان اینکه در حوزه میراث فرهنگی ناملموس تعریف علمی نداریم و باید بازتعریفی برای این مفهوم داشته باشیم، اظهار نمود: درباره آثار فرهنگی-تاریخی تعاریف مشخص و واضح است، اما میراث ناملموس نیازمند یک بازبینی در عنوان است.
ادامه این نشست که با حضور علیرضا قلی نژآد پیربازاری ـ معاون فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه ـ، ناصر رضایی ـ رئیس گروه پژوهشی گردشگری و میراث طبیعی ـ، مرتضی رضوانفر ـ مدیر پایگاه میراث فرهنگی خلیج فارس ـ، غلامرضا رحمانی ـ رئیس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی ـ، علیرضا حسن زاده ـ رئیس پژوهشکده مردم شناسی ـ، فاطمه داوری ـ مشاور معاون میراث فرهنگی ـ، سیما حدادی ـ رئیس اداره ثبت و پاسداری میراث فرهنگی ناملموس ـ، علی قمی اویلی ـ رئیس گروه میرا ث طبیعی و عضو شورای ملی ثبت میراث طبیعی کشور ـ، سعید خاصی پور ـ سرپرست گروه بررسی و تعیین حرائم آثار تاریخی ـ و مهران مقصودی ـ عضو شورای ملی ثبت میراث طبیعی کشور ـ، همراه بود، پیشنهاداتی درباره چشم انداز ثبت میراث فرهنگی و طبیعی عنوان شد و مورد بررسی قرار گرفت.

منبع: