گنجینه های مقدسی که در کنج خانه های قدیمی پنهان است

آبنما کار: استان کردستان، دارای قرآن های خطی مختلفی است، که متاسفانه تعداد کمی از آنها در ویترین نگهداری می شود، حفاظت از قرآن های خطی حفاظت از هنر و تاریخ اسلامی است و ارزش نسخ خطی با قرارگیری در کنج خانه ها نمایان نمی گردد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، شهرستان سقز با قدمت تاریخی و سابقه دیرین دارای 15 قرآن خطی است که از این تعداد، فقط قرآن مشهور مولان آباد در محفظه شیشه ای محافظت می شود. این در شرایطی است که ارزش قرآن های خطی غیر از بحث قدسی بودن، مسائلی دیگر چون ارزش تاریخی و هنری را در برخواهد گرفت.
حتی بعضی از نسخه های قرآنی حاوی مجموعه ای از اطلاعات در رابطه با علوم متنوع قرآنی، شامل ترجمه، تفسیر، بیان شأن و اسباب نزول آیات، بررسی آیات احکام، علم تجوید، علم تلاوت و قرائت های هفت گانه، بیان خواص و فضائل آیات و سور، علم اصول الحدیث و چند رساله دیگر است که در این راستا، به قرآن تاریخی مولان آباد شهرت اُمّ القرآن تعلق گرفته است.
از منظر کارشناسان هنری، بیشترین هنر اسلامی در دوره های مختلف در قرآن های خطی به کار رفته از این نظر چه در خط و چه در تذهیب و سایر هنرهای به کار بسته در متون، می توان این آثار را سرآمد دیگر نسخ خطی در دوره های مختلف دانست. از طرف دیگر، قرآن های خطی عموماً به دستور شاهان و امیران کتابت می شده و علاوه بر تمام و کمال بودن از حیث هنری، از منظر تاریخی نیز باارزش و قابل مطالعه اند.
از طرف دیگر، پاسداری از قرآن بعنوان ارزشمندترین سند اسلامی بسیار با اهمیت و لازم است که میراث فرهنگی در امتداد حفاظت از آنها اقدام نموده است تا مردم نیز قرآن های خطی را که در منزل نگه می دارند، تحویل این سازمان در شهرستان شود.
حمید گلالی پور، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سقز، با اشاره به اینکه هم اکنون فقط قرآن تاریخی مولان آباد در محفظه شیشه ای نگهداری می شود عنوان کرد: 15 نسخه خطی قرآن در حال تکمیل پرونده است و در لیست ثبت آثار ملی قرار دارد.
یکی از ماموستایان منطقه شهرستان سقز، که اخیرا قرآن تاریخی را برای مرمت به میراث فرهنگی سپرده است، با اشاره به آیاتی از قرآن کریم به لزوم حفاظت از قرآن تاکید می کند.
همچنین، ملا عبدالله حسامی، امام جماعت مسجد روستای” کویره گویز” قرآن را میراثی معنوی و ماندگار توصیف و بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی اصرار کرد.
فرماندار سقز نیز اخیرا در زمان اتمام مرمت قرآن تاریخی کویره گویز، شهرستان سقز را طلایه دار پاسداری از قرآن های تاریخی توصیف و از مردم این روستا به سبب حفاظت از نسخه خطی قرآن تقدیر و تشکر کرد.
فعالان دیگر این عرصه بر این عقیده اند که اگر در آینده نزدیک در سقز، موزه راه اندازی شود می توان بخشی را به نگهداری نسخه های خطی قرآن شهرستان سقز اختصاص داد.
سیدمحسن علوی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، تعداد قرآن های خطی و نفیس در روستاهای استان کردستان را 10 مورد برشمرده و گفته است: مرمت و نگهداری نسخ خطی از وظایف میراث فرهنگی است.
استان کردستان، دارای قرآن های خطی مختلفی است، که متاسفانه تعداد کمی از آنها در ویترین نگهداری می شود و همچون می توان به تاریخی ترین و نفیس ترین قرآن موجود در استان کردستان، قرآن تاریخی “نگل” مربوط به اوایل قرن پنجم اشاره نمود.
همین طور قرآن تاریخی “شوی” در روستایی به این نام در شهرستان بانه از دیگر قرآن های دارای ویترین است.
با این وجود شواهد از آن حکایت می کند که تعداد قرآن های خطی نزد مردم در روستاها بیشتر از تعدادی است که مسئولان عنوان می کنند.
همچنان که با تازگی مردم روستای «کویره گویز» یک نسخ قرآن خطی مربوط به دوره قاجاریه در قطع وزیری و با خط نسخی را برای مرمت به میراث فرهنگی سپردند و میراث آنرا مرمت کرد و الان بدون ویترین در روستا نگهداری می شود.
برمبنای منابع علمی، در ایران نسخ خطی مختلفی در حوزه های مختلف نوشته شده و پس از گذشت اعصار و قرون به یادگار مانده است.
خیلی از نسخه های خطی الان در پستوی خانه ها و در گنجه خانواده ها نگهداری می شود؛ بدین جهت تعداد مشخصی از منابع خطی در ایران در دست نیست؛ با توجه به این بنظر می رسد که حدود 500 هزار نسخه خطی در موضوعات مختلف شناسایی شده و نگهداری می شوند.

منبع: