آبنما کار: موزه لوور، گنجینه ای از شاهکارهای تاریخی، این دفعه به هنرمندان معاصر میدان داده است تا نگاهی تازه به گذشته بیندازند. در پروژه ای بی سابقه، ۱۰۰ هنرمند از سرتاسر جهان دعوت شدند تا یکی از آثار لوور را بازآفرینی کنند_اما نه به عنوان یک تقلید صرف، بلکه به عنوان بازتابی شخصی، خلاقانه و گاه جسورانه از تاریخ هنر
زینب کاظم خواه: صد هنرمند معاصر، دعوتی مشابه دریافت کردند: «نسخه ای خیالی از یکی از آثار منتخب خود از مجموعه موزه لوور را تصور کنید.»
دستورالعمل ها مبهم و باز بودند، اما این دقیقا هدف ماجرا بود. اگر هنرمندان این دعوت را می پذیرفتند، باید نسخه ی خیالی خویش را به اثری واقعی بدل می کردند؛ الهام گرفته از یکی از ۳۵۰۰۰ شیء نمایش داده شده در لوور، از دوران باستان تا قرن نوزدهم.
همه ۱۰۰ هنرمند این چالش را پذیرفتند و هیچ یک اثر مشابه دیگری نیافرید. نتیجه نهائی شامل نقاشی، طراحی، صدا، مجسمه و ویدیوهایی از مشهورترین آثار لوور ـ و همینطور برخی آثار کمترشناخته شده ـ است. این آثار حالا در چارچوب نمایشگاهی با عنوان «کپی کاران» در مرکز پمپیدو متز و با همکاری موزه لوور به نمایش درآمده اند. این نمایشگاه تا ۲ فوریه ۲۰۲۶ ادامه می یابد.
چیارا پاریزی (مدیر مرکز پمپیدو متز) و دوناسیَن گرو (مسئول برنامه های معاصر در لوور) انتخاب هنرمندان را نقطه آغاز این نمایشگاه می دانند؛ هنرمندانی که هر یک می توانستند این دعوت آزادانه را به روش منحصربه فرد خود تفسیر کنند.
آنها در اطلاعیه ای می گویند: «ما هنرمندانی را انتخاب کردیم که تحسینشان می کنیم؛ بی توجه به سبک، مدیوم، نسل یا دیدگاه. در واقع، نام نمایشگاه «کپی کاران» است بدون استفاده از واژه «کپی». این نمایشگاه، یک مبحث محور نیست؛ بلکه دعوتی است برای ابراز وجود فردی.»

هر اثر، تفسیری تازه از گذشته ی باشکوه
کپی برداری، بخشی از سنت دیرینه در تاریخ هنر است؛ بخصوص در موزه لوور، که از زمان تأسیس اش در سال ۱۷۹۳ دفتر رسمی کپی کاران داشته است. نشستن مقابل شاهکاری بزرگ، به معنای یادگیری سبک استادان، جذب روشهای فنی کلاسیک و ساختن بنیانی برای خلق آثار نو بوده است.
اما با گذر زمان، سنت کپی کاری ــ و احترامی که برای سنت های گذشته قائل بود ــ کم رنگ شد. هنر مدرن بیشتر به گسست گرایش یافت تا به تداوم؛ به انتزاع به جای بازنمایی، و به بی قیدی به جای دقت در اجرا.
بااین حال، آیا هنر نوین واقعا توانسته از نفوذ گذشته بگریزد؟ موضوعی که همچنان مورد بحث است. بعضی از نوآورترین هنرمندان تاریخ بر اهمیت تقلید قبل از خلاقیت تاکید داشتند. پیکاسو زمانی اظهار داشته بود: «هنرمندان خوب، کپی می کنند؛ هنرمندان بزرگ، می دزدند.»

چالش میان کپی و دزدی، به قول برگزارکنندگان، امروز معنایی تازه یافته است. فناوری های نو، تصاویر و رسانه ها را با کمک الگوریتم ها و پایگاه های داده آثار گذشته تولید می کنند. از هنرمندان دعوت شده به «کپی کاران» خواسته شد تا این مرز میان اصالت و بازتولید را به روشی انسانی و منحصربه فرد کاوش کنند. به قول پاریزی در مصاحبه با آرت نیوزپیپر: «نتایج، شیطنت آمیز بودند!»
وی می افزاید: «این آثار، از نظر تفسیر، ظرافت و وارونه سازی انتظارات اعجاب انگیز بودند. نقاشی هایی که به مجسمه تبدیل گشته بودند و بالعکس.»
برخی هنرمندان با کپی کاری راحتتر بودند. محمد بوروئیسا، عکاس فرانسوی متولد الجزایر، در بیانیه اش می گوید: «من همیشه کپی کرده ام. ورودم به هنر با کپی کردن بود. از کپی کردن کمیک هایی مثل «افسانه های استرنج» و ابرقهرمانان مارول شروع کردم. آنها اولین نقاشی هایم بودند.»
اما برای برخی دیگر، پاسخ به این دعوت چالش برانگیز بود. ژرژ آدئاگبو، هنرمند اهل بنین، از دولاکروا، نقاش رمانتیک فرانسوی قرن نوزدهم، الهام گرفت و اثری با عنوان «لوور ریمکس» ساخت؛ کلاژی از جواهرات، ماسک ها و تندیس های بومی در کنار نقاشی هایی از دولاکروا. او می گوید: «هر هنرمند مسیر خویش را دارد. دولاکروا مسیر خودش را دارد و من، ژرژ آدئاگبو، مسیر خودم را. از آنجائیکه مسیر من مسیر دولاکروا نیست، نمی توانم مانند او کپی کنم.»
در نمایشگاه متز، این آثار در فضایی پویا و پیوسته به نمایش درآمده اند؛ هم راستا با روح آزاد معاصر مرکز پمپیدو و در کنار گنجینه ی پرشمار موزه لوور.
در سال ۱۹۰۵، پل سزان، که خود هم زمانی در موزه لوور به کپی کردن پرداخته بود، در نامه ای نوشت: «لوور کتابی است که از آن خواندن می آموزیم. اما نباید تنها به فرمول های زیبای پیشینیان بسنده نماییم. باید به سراغ طبیعت زیبا برویم، ذهن مان را آزاد نماییم و خویش را مطابق با روحیه شخصی مان بیان نماییم. زمان و تأمل، دیدگاه ما را دگرگون می کنند و در نهایت به درک می رسیم.»
برخی دیگر از آثار نمایشگاه عبارتند از: مادلین راجر ـ لاکان، در بازآفرینی اثر«حمام ترکی» اینگر، به جای زنان منفعل، مردان منفعل را قرار داده است و ژان ـ فیلیپ دلهوم، نسخه ای وفادار از «پرتره مارکیز دلا سولانا» اثر گویا را عرضه کرده است.

منبع: مجله اسمیسونیان

منبع: آبنما کار