یک شرط برای سنگ قبر ناصرالدین شاه!

به گزارش آبنما کار، رئیس کمیته ملی موزه ها ضمن اشاره به بحث هایی که در رابطه با انتقال سنگ قبر ناصرالدین شاه از کاخ گلستان مطرح می شود، اظهار داشت: این سنگ زمانی می تواند از کاخ گلستان بیرون برود که به مکان اصلی و روی قبر ناصرالدین شاه بازگردانده شود.
احمد محیط طباطبایی ـ پژوهشگر تاریخ و رئیس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه ها) ـ این مورد را در حاشیه نمایشگاه «روایت قتل ناصرالدین شاه» که تا نهم مردادماه در عمارت چادرخانه کاخ گلستان با امانت گرفتن کتیبه های مطلای مقبره ناصرالدین شاه از موزه آستان عبدالعظیم حسنی برگزار شده است، بیان کرد و به ایسنا اظهار داشت: هر از گاهی بحث انتقال سنگ قبر ناصرالدین شاه مطرح می شود؛ پرسش اصلی اینست که این سنگ قبر که یک اثر هنری به شمار می آید و از زمان انقلاب تا کنون در خلوت کریمخانی در کاخ گلستان نگهداری می شود در کجا باید باشد؟ آیا به لحاظ اصالت تاریخی باید به موزه عبدالعظیم حسنی برگردد یا در کاخ گلستان بماند؟
این پژوهشگر افزود: به نظرم بودن سنگ در کاخ گلستان نشانی از یک روایت تاریخی و حادثه ای که بر آن مُترتب شده، است و بطور قطع در صورتی می تواند از کاخ گلستان بیرون برود که به مکان اصلی و قبر ناصرالدین شاه بازگردانده شود. اگر قرار باشد این سنگ به مکان اصلی و مقبره برگردد، جابه جا کردن آن درست است، اما اگر قرار باشد از کاخ گلستان به موزه دیگری انتقال داده شود، بطور قطع کاخ موزه گلستان برای نگهداری این اثر صلاحیت بیشتری دارد.
در این زمینه بخوانید:
حاشیه جدید ناصرالدین شاه در پایتخت!
اتفاق تازه در سنگ قبر ناصرالدین شاه

ناصرالدین شاه قاجار در روز پنج شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۲۷۵ شمسی مصادف با ۱۷ ذی القعده ۱۳۱۳ قمری برابر با ۳۰ آوریل ۱۸۹۶ میلادی در آستانه پنجاهمین سالگرد سلطنتش به زیارت حرم عبدالعظیم در شهر ری رفته بود که با سه گلوله میرزا رضا کرمانی ترور و همان جا هم به خاک سپرده شد. بعد از مرگ شاه قاجار، پیکر او را غسل داده، کفن کرده و حدود یک سال در تکیه دولت نگه داشتند تا مقبره اش در حرم عبدالعظیم حسنی آماده شد.
اتاق مقبره ناصرالدین شاه در ضلع غربی حرم بنا شد؛ جایی که مقبره همسر محبوبش فروغ السلطنه (جیران تجریشی) و پسرش قاسم میرزا قرار داشت. بعد از خاکسپاری ناصرالدین شاه در همان اتاق، نام آنرا «مقبره شاه شهید» گذاشتند و صحن ورودی حرم هم «صحن ناصری» یا «ایوان ناصری» نام داشت. روی قبر ناصرالدین شاه، سنگ نفیس حجاری شده نصب شده بود که او را تمام قد نقش کرده است. این سنگ تا فروردین ماه سال ۱۳۵۸ برقرار بود تا اینکه در جریان تخریب قبر رضاشاه پهلوی در حرم عبدالعظیم، از این محل جابه جا شد. نام آرامگاه هم به سبب دفن آیت الله کاشانی به مقبره آیت الله کاشانی تغییر نمود و آثار ناصری هم محو و معدوم شد.
مهدی شادکام ـ پژوهشگر مطالعات ایران شناختی و میراث فرهنگی ـ بنابر تحقیق هایی که انجام داده گفته است: از سنگ قبر ناصرالدین شاه تا دهه ۷۰ خبری نبود تا با گشایش کاخ گلستان به روی مردم، این سنگ بعد از ۱۷ سال (طبق مستندات کاخ) به معرض نمایش گذاشته شد که الان در خلوت کریمخانی کاخ گلستان قابل بازدید است. اتاقک مقبره ناصری هم تا اواسط دهه ۶۰ محفوظ ماند، اما در دهه ۶۰ دیوارهای جناحین آن از سوی مسجد بالاسر و ورودی امامزاده حمزه برداشته شد و به مجموعه عبدالعظیم ملحق و به شبستانی از مجموعه شبستان های حرم عبدالعظیم تبدیل شد. امروزه به جز قبر جیران و محمد قاسم میرزا و یکی از دختران ناصرالدین شاه و احیانا پسر کامران میرزا، سنگ سایر منتسبین به قاجار برداشته شده و اشخاص جدیدی در مقبره ناصری مدفون شده اند و نشانی از دیگر افراد مدفون در آن موجود نیست. علاوه بر این، در ساخت و سازهای جدید حرم عبدالعظیم، صحن آیت الله کاشانی فعلی و باغ جیران سابق مسقف شده و برای همین پیش روی، سازه گنبد ناصری از پایین دیگر قابل رؤیت نیست.