در نشست هفته میراث فرهنگی بحث شد از هیرکانی و تئاترشهر تا واگذاری ساختمان وزارت خارجه

آبنما کار: معاون میراث فرهنگی درباره تعرض به جنگل جهانی هیرکانی و مسؤولیت حفاظت از آن، حصارکشی در اطراف تئاترشهر، واگذاری آثار تاریخی نفیس، امحای لنج های سنتی و واگذاری ساختمان وزارت خارجه و کتابخانه ملی به موزه ملی ایران توضیحاتی داد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، محمدحسن طالبیان ـ معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ در نشست خبری که همزمان با روز جهانی موزه و شروع هفته میراث فرهنگی در کاخ گلستان برگزار شد، درباره حفاظت از جنگل هیرکانی بعنوان یک اثر ثبت شده باتوجه به قاچاق گسترده چوب از آن و تعرض های دیگر، توضیح داد: ما روی این مساله حساسیت داریم و باتوجه به استقرار پایگاه در آن، گزارش های مربوطه را مستقیم دریافت می نماییم، اما متولی هیرکانی مشخص است و آنها باید از قاچاق و دیگر تعرض ها جلوگیری و از این اثر جهانی محافظت کنند. درنظر داشته باشیم که از دو میلیون هکتار وسعت جنگل هیرکانی ۳۰۰هزار هکتار آن ثبت جهانی شده است.
او درباره ارائه پنج پرونده ایران به آیسسکو بعنوان اثر ثبتی در جهان اسلام، اظهار داشت: گنبد علوی همدان، منظر فرهنگی ماسوله، مجموعه بسطام و خرقان، تربت جام و منظر فرهنگی الموت، پرونده هایی است که ایران برای ثبت در لیست آثار جهان اسلام فرستاده است.
طالبیان اضافه کرد که پرونده کریدور راه آهن ایران و هورامان تیرماه امسال برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو بررسی می شود و از آن جا که این اجلاس مجازی است و ایران هم لابی سیاسی ندارد باید کارشناسی از این دو پرونده مهم و بزرگ دفاع کند. پرونده ۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران نیز جهت بررسی در سال آینده ارائه شده است.
وی در ادامه اظهار داشت: ایران سال قبل چهار پرونده به یونسکو ارائه کرده بود که ایرادهای خیلی ابتدایی به آنها وارد کردند؛ مثلا درباره عود ایراد این بود که چرا رضایت نامه های ما کمتر از سوریه است.
معاون میراث فرهنگی درباره جا ماندن ایران از پرونده های مشترک خصوصاً در بخش میراث ناملموس توضیح داد: هر کشور تنها یک سهم برای پرونده ملی دارد که هر دو سال یک دفعه پذیرفته می شود، تا قبل از کرونا سهمیه پرونده های مشترک با کشورهای دیگر بدون محدودیت بود، ولی حالا آن هم به یک سهم در سال تقلیل پیدا کرده است. بدین سبب ما برای رباب با ازبکستان، عود با سوریه و یلدا با افغانستان پرونده مشترک ارائه کردیم. پرونده خوش نویسی را هم آماده کرده ایم، حتی به اقدام ترکیه برای پرونده خوش نویسی جهان اسلام هم اعتراض کردیم و خواستیم که عنوان آنرا به خوش نویسی استانبولی تغییر دهد.

ما نگفتیم دور تئاترشهر حصار بکشید
او سپس درباره اختلافات مربوط به تئاترشهر، اظهار داشت: حریم و عرصه تئاتر شهر به زودی تعیین می شود. ما فقط می توانیم روی این مساله نظر بدهیم. مدیریت دیگر امور در اختیار متولیان تئاترشهر است. «حریم» از نظر میراث فرهنگی به مفهوم دیوار کشیدن در اطراف مجموعه تئاترشهر نبوده و نیست. بحث ما این است که حدود حریم آن جا کجاست و چگونه تعیین شود. به هر حال، ماجرا در شورای راهبردی مطرح و نظراتی هم در همین زمینه ارائه شده که در حال نهایی شدن است.
طالبیان اضافه کرد: برخی گفتند که قصد میراث فرهنگی کشیدن حصار بوده است، ولی ما چنین حرفی نزده ایم. این برداشت که هنرمندان و مردم از هم جدا هستند، اصلا درست نیست؛ هنرمندان و مردم با هم یکی هستند. ما هم می خواهیم اتفاقات خوبی بیفتد. عرصه و حریم هم به زودی اعلام می شود. ما فقط به جهت فنی در حوزه تعیین حریم و عرصه همکاری می نماییم. اینکه آن مجموعه و محدوده توسط وزارت ارشاد و شهرداری چگونه مدیریت شود به خودشان مربوط است.
او درباره واگذاری نفایس تاریخی به سرمایه گذار خصوصی و موضوع دیوانخانه و حمام شیخ بهایی، اظهار نمود: آثار نفیس واگذار نمی گردد. موضوع دیوانخانه را هم بلافاصله پیگیری کردیم و به صندوق حفظ و احیا نامه زدیم که در حال پیگیری است.
معاون میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که با مصوبه امحای لنج های سنتی خطر خروج پرونده ثبت دانش ساخت لنج های سنتی ایران از لیست آثار جهانی وجود دارد، اظهار نمود: خیلی سعی کردیم دیگران را متوجه نماییم. مساله اصلی این بود که در مصوبه از عبارت کلی لنج سنتی استفاده شده درحالی که منظور لنج فرسوده و غیرایمن است. نامه ای از طرف وزیر میراث فرهنگی و گردشگری فرستاده شده که مقرر است جلسه مشترکی بگذاریم و اصلاح کنند.
او درباره فعالیت هیأت های دیرینه شناسی خصوصاً گروه های خارجی با انتشار ویروس کرونا، اظهار داشت: بی گمان، شیوع ویروس کرونا بر دیرینه شناسی موثر بوده و تعداد آنرا کمتر کرده، اما کارهایی درحال انجام است. مساله این است که گاهی به هیأت ها باید پول پرداخت نماییم، وگرنه اقبال وجود دارد. با وجود این، کارهای مشترک باستان شناسان ایرانی در همین مدت با عمان، ارمنستان، کردستان عراق و ترکمنستان انجام شده است. مساله پول توافقی بین کشورها است. مثلا الان افغانستان احتیاج به کاوش دارد، ولی دست ما خالی است. ازبکستان هم اقبال نشان داده است.

واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی
طالبیان از رایزنی ها درباره واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی آگاهی داد و جبرئیل نوکنده، مدیرکل موزه ملی ایران هم درباره آن توضیح داد: طرح موزه ملی از سال ۱۳۸۲ مصوبه هیأت وزیران را دارد، هفته پیش با همراهی مدیرکل موزه ها و سایر دستگاه های دخیل در طرح توسعه موزه ملی ایران، در دفتر آقای جهانگیری ـ معاون اول رئیس جمهورـ جلسه ای داشتیم که قرار شد ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی در میدان مشق تهران را به موزه ملی اختصاص دهند تا فضای آن به آثار تاریخی امپراطوری هخامنشی تا ساسانی اختصاص پیدا کند. قسمتی از فضای ساختمان قدیم کتابخانه ملی را که کنار موزه است هم اختصاص دهند تا اسناد تاریخی و دیرینه شناسی را به نمایش بگذاریم. به سرانجام رسیدن این واگذاری ها حتما به مصوبه هیأت دولت نیاز دارد.
نوکنده همین طور اظهار داشت: امیدوارم در سال ۱۴۰۰ در مکان مناسبی از تهران ۲۵ هکتار زمین به موزه مدرن ایران اختصاص دهند. همانطور که قطر و فرانسه اقدام نمودند، چون در تمام این سال ها کاوش هایی انجام شده که به فضای مناسبی برای نمایش نیاز دارد. آندره گدار هم در سال ۱۳۱۲ در نامه ای به اصغر حکمت تاکید کرده بود که چنین موزه ای نیاز ۱۰ ساله کشور را تامین می کند. موزه ملی ایران به صورتی موزه دیرینه شناسی است و ما به موزه مدرن نیاز داریم.

۴۰۰ میلیارد تومان خسارت کرونا به موزه های ایران
محمدرضا کارگر ـ مدیرکل موزه ها و اموال منقول تاریخی ـ در ادامه این جلسه خبری، میزان زیان مالی واردشده به موزه ها در دوران کرونا را در صورت ادامه تعطیلی ها تا آخر سال، حدود ۴۰۰ میلیارد تومان برآورد کرد و اضافه کرد: تا قبل از شیوع ویروس کرونا درآمد موزه ها ۱۰۰ میلیارد تومان بود. پیش بینی می شد در سال ۹۹ این درآمد به ۲۰۰ میلیارد تومان برسد که با تعطیلی موزه ها چنین درآمدی محقق نشد. برای جبران این خسارت تا موزه ها باز نشوند کاری نمی توان انجام داد.

او درباره پشتیبانی از موزه های خصوصی باتوجه به خسارت واردشده اظهار نمود: در دو مرحله کمک بلاعوض برای موزه های خصوصی درنظر گرفته شده بود که مستقیم برای آنها واریز شد. البته همه ۱۷۱ موزه این تسهیلات را نگرفتند، برخی هیأت امنای قوی دارند و لطمه کمتری دیده اند. وامی با چهار درصد سود هم درنظر گرفته شده بود که استقبالی نشد.
کارگر در پاسخ به سوال ایسنا درباره پرداخت نشدن وام بلاعوض به خیلی از موزه ها، نخست با این مساله مخالفت کرد و بعد هم اظهار داشت: موزه های خصوصی باید تفاهم نامه ای را با استان امضا کنند که در قبال این تسهیلات، اقداماتی را انجام دهند. تعدادی از موزه داران آنرا امضا نکرده بودند و تاجایی که اطلاع دارم این مشکل حل شده است.

افزایش مرگ حفاران بدون مجوز در سال گذشته
در ادامه این جلسه، سیدهادی احمدی روئینی ـ مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی ـ اظهار داشت: تخریب عمدی آثار تاریخی کاهش یافته، چون هزینه تخریب بیشتر شده است. دیگر بسادگی در هر جایی نمی بینیم که اثری تخریب شده باشد. البته حفاری های بدون مجوز افزایش داشته و مرگ حفاران بدون مجوز هم در سال قبل بیشتر شده است. ۹۹ درصد افرادی که حفاری غیرمجازی انجام می دهند، چیزی عایدشان نمی گردد. گاهی جان و مال خودرا هم از دست می دهند.
او اظهار داشت: بزرگ ترین مشکل اعتبارات و نیروی انسانی است، چونکه پس از بازنشستگی و مرگ، نمی توان نیرویی جایگزین کرد. از طرفی، سیستم اداری قفل است و جذب نیرو نمی توانیم داشته باشیم.
او افزود: در یک سال قبل برای کسب درآمد پایدار، کارهایی شروع شده همچون لایحه ای به دولت ارائه شده برای احیای قانون منسوخ شده عوارض سیمان که امیدواریم با حمایت رسانه ها محقق شود.
احمدی بیان کرد: نمی دانم چرا هر اتفاقی در میراث فرهنگی مقرر است رخ دهد، خیلی ها با آن مخالفت می کنند. باید از کاندیداهای شورای شهر و حتی ریاست جمهوی بخواهیم مواضع خودرا در مقابل میراث فرهنگی روشن کنند. ما در رابطه با بافت های تاریخی با شورای شهر مشکلات زیادی داریم که به سبب نفوذ شورا نمی توانیم آنرا حل نماییم. در حوزه ریاست جمهوری نیز همه کاندیداها باید مواضع شفافی درباره میراث فرهنگی داشته باشند.
بهرام رضایی – معاون اداره کل امور پایگاه های جهانی ـ نیز گزارشی آماری از وضعیت پایگاه های ملی و جهانی ارائه کرد و اظهار داشت: ۲۱ اثر همچون کاخ های سعدآباد و گلستان و همین طور حافظه و سعدیه اکنون بصورت هیات امنایی اداره می گردند که برگشت اعتبارات آنها اتفاق خوبی بود که رخ داد.
مصطفی پورعلی ـ مدیرکل دفتر ثبت و حریم آثار میراث معنوی و طبیعی ـ هم درباره هم اندیشی با دیوان عدالت اداری اظهار داشت: انتظار ما این است که جلسات در رابطه با حوزه میراث فرهنگی در دادگاه ها بصورت علنی اجرا شود و باتوجه به اینکه ثبت و یا خروج از ثبت یک اثر، جنبه حقوقی دارد، جلسات دادگاه دراین زمینه باید علنی و با حضور خبرنگاران اجرا شود.

منبع: