به گزارش آبنما کار با وجود اعلام شرایط خاص یا همان «فورس ماژور» از جانب وزارتخانه های راه و گردشگری برای استرداد وجوه دریافتی از مسافران و گردشگران بدون اعمال جریمه، اما همچنان برخی هتل ها، آژانس ها شرکت های هواپیمایی و قطارها از این دستور تمکین نکرده و مردم هم در کشاکش بخشنامه های دولتی و زیان های مالی سرمایه گذاران، بلاتکلیف و سرگردان مانده اند.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، محمد اسلامی ـ وزیر راه و شهرسازی ـ عصر پنجم اسفندماه اعلام نمود: در حوزه سفرهای هوایی و ریلی، هزینه کنسلی از مردم دریافت نشود و مردم اگر بلیتی تهیه کرده و می خواهند آنرا کنسل کنند، راحت باشند.
او این را هم افزود: البته کسی نباید نسبت به این مورد نگرانی داشته باشد و اگر هم مردم نخواهند بلیت سفرهای شان را کنسل کنند، می توانند بلیت های شان را به اُپن تبدیل کنند که هر موقع خواستند به سفر بروند.
در فاصله یک روز، حجم شکایت ها از جانب مردمی که می خواستند از سفر انصراف دهند اما نمی توانستند وجوه پرداختی شان را بدون دریافت جریمه از آژانس ها پس بگیرند، افزایش یافت.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، پیرو این وضعیت، روز ششم اسفندماه بار دیگر تصریح کرد: برپایه بخشنامه صادره این سازمان، مسافرانی که تابحال در مسیرهای داخلی و خارجی نسبت به ابتیاع بلیت سفر اقدام نموده اند و درخواست کنسلی آنرا به علل شرایط کنونی (انتشار ویروس کرونا) دارند، لازم است بدون هرگونه اعمال جریمه، عملیات استرداد بلیت آنان در راه رفت و برگشت تا اطلاع ثانوی صورت پذیرد.
او خاطرنشان کرد که استرداد بلیت پروازهای داخلی و خارجی بدون دریافت جریمه از تاریخ ۵ اسفندماه تا اطلاع ثانوی الزامی است. بدیهی است متخلفان بدون هرگونه بخشایش به مراجع ذیربط ارجاع داده خواهند شد و مسئولیت هرگونه ایجاد تعهد به عهده صادرکننده بلیت خواهد بود.
بعد از آن، شرکت های هواپیمایی در اطلاعیه هایی جداگانه، شرایط استراداد بلیت مسافران را با ضوابطی متفاوت و ناهمسان اعلام کردند؛ مثلا در اطلاعیه یکی از شرکت ها که پروازهای داخلی و خارجی دارد آمده است: «شرایط استرداد بدون اعمال جریمه شامل بلیت هایی است که تا تاریح ۶ اسفندماه صادر شده است»؛ تاریحی که دقیقا سازمان هواپیمایی ابلاغ و اطلاع رسانی عمومی کرده است. برخی ایرلاین ها هم استرداد بلیت را به یک تاریخ مشخص محدود کرده اند؛ مثلا یکی از آنها ابلاغ کرده: «شرایط استرداد بلیت پروازهای داخلی و خارجی تا ۲۵ اسفندماه برقرار است و مسافرانی هم که بدون اطلاع قبلی و ابطال بلیت به فرودگاه رجوع کنند مشمول استرداد بدون جریمه نمی شوند و طبق مقررات با استرداد در پروازهای داخلی اقدام می شود». این درحالی است که وزیر راه خیلی واضح ابلاغ کرده است: «استرداد بلیت پروازهای داخلی و خارجی بدون دریافت جریمه از تاریخ ۵ اسفندماه تا اطلاع ثانوی باید صورت گیرد.»
ایرلاین دیگری هم این قانون را تعیین کرده است: «بلیت هایی که تا قبل از ۶ اسفندماه صادر شده و تاریخ پرواز آنها در بازه زمانی ۶ تا ۲۶ اسفندماه است، بدون جریمه مسترد می شوند و کنسلی بلیت هایی هم که از تاریخ ۶ اسفند خریداری شوند با عنایت به این که مردم از وضعیت کرونا آگاه اند مشمول جریمه می شود.»
این اطلاعیه های سلیقه ای شرکت های هواپیمایی با وجود بخشنامه وزارت راه، نه تنها مردم که بعضی آژانس های مسافرتی و هوایی را بعنوان واسطه فروش، سرگردان کرده و به خاطر خودداری از بازگرداندن کامل وجوه و یا کسر جریمه، آژانس های مسافرتی و هوایی را کارشکن جلوه داده و مردم را نسبت به این رفتارهای متناقض، معترض و شاکی کرده است، درحالی که فعلا پاسخی به آن داده نشده است.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم در روز ششم اسفندماه، بعد از یک سکوت نسبتا طولانی نسبت به شرایط پیش آمده برای سفرهای داخلی و خارجی تحت تأثیر سرایت ویروس کرونا در کشور و بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی، بخشنامه ای را با عنوان «ساز و کار لغو سفر» ابلاغ نمود که در آن صراحتا آمده است: با عنایت به «شرایط خاص» روزهای اخیر، با تاکید بر رعایت الزامات «دستورالعمل پیشگیری و کنترل شیوع ویروس کرونا در تاسیسات گردشگری» به شماره ۷۸۳۷۹/۹۸۳۴۰۰ مورخ ۹۸/۱۲/۴، و به منظور رعایت حقوق متقابل مردم، فعالان و تأسیسات گردشگری در قالب بند یک ماده ۱۳ تصویب نامه حقوق شهروندی، مفاد قرارداد گشت های داخلی و خروجی و ماده ۱۲ شیوه نامه اجرایی ذخیره اتاق و ابطال آن در واحدهای اقامتی، چنان چه از تاریخ اول اسفندماه سال جاری تا اطلاع ثانوی، گردشگری درخواست انصراف از سفر داشته باشد، کلیه تاسیسات گردشگری و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری بدون هیچ گونه جریمه ای نسبت به استرداد وجوه دریافتی از گردشگران اقدام می کنند.
فرایند کنسلی بلیت های سفر هم تابع قوانین و مقررات ابلاغی از جانب دستگاه ذی ربط (وزارت راه و شهرسازی) اعلام و تاکید شد: با عنایت به نداشتن امکان پیشبینی دامنه تبعات و آثار شرایط موجود، لازم است فعالان و مدیران تاسیسات گردشگری از ایجاد هرگونه تعهد اجبار آور برای سفرهای نوروزی هموطنان عزیز خودداری کرده، ضمن اطلاع رسانی و توجیه دقیق شرایط حاکم در مبدأ و مقصد سفر، تمهیدات لازم را برای اعمال هرگونه کنسلی احتمالی و باز پس گرداندن وجوه گردشگران در قراردادهای کاری خود با عرضه کنندگان خدمات گردشگری در داخل و خارج از کشور، مدنظر قرار دهند.
این بخشنامه به عقیده برخی از فعالان گردشگری همچون آژانس ها، یک طرفه و کلی است. سهند عقدایی ـ مدیر یکی از آژانس های گردشگری ـ مشکل این بخشنامه را آن جا دانسته که وزارتخانه از پذیرفتن مسؤولیت در این وضعیت بحرانی شانه خالی کرده و بار همه بحران کرونا و کنسلی سفرها را به آژانس ها محول کرده و مردم را در مقابل مردم قرار داده است.
رئیس جامعه هتلداران ایران هم به این بخشنامه واکنشی نشان داده و گفته است: اعلام شرایط فورس ماژور در کشور در حیطه وظایف هیات دولت، شورایعالی امنیت ملی یا ستاد ویژه جلوگیری از کرونا است. در صورت تفویض از جانب دولت، عالی ترین مقام هر دستگاه و وزارتخانه هم می تواند شرایط را فورس ماژور اعلام نماید.
هتلداران که سال جاری را با خسارات ناشی از سیل شروع کردند و به دنبال قطع یک هفته ای اینترنت در کشور متضررتر شدند و با سرنگونی هواپیمای اوکراینی، شاهد خسارت های بیشتری بوده اند، می گویند: به سود و درآمد نوروز چشم دوخته بودند و حالا بدون هیچ حمایتی باید خسارت دیگری را متحمل شوند.
با این وجود در بعضی شهرها، بخصوص مناطق مبتلا به ویروس کرونا، قبل از آن که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بخشنامه ای صادر کند، تشکل های هتلداری شرایط اضطراری اعلام نموده و استرداد وجوه مسافران را بدون اعمال جریمه شروع کرده بودند، اما در بعضی مناطق، هتل هایی بودند که کنسلی را با کسر جریمه انجام داده و به شرایط فورس ماژور هم متعهد نبوده اند.
حرمت الله رفیعی ـ رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ـ که در نامه ای از وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواسته بود، به واسطه بروز بیماری کرونا و کنسل شدن برنامه پروازی ایرلاین های خارجی به ایران و محدودیت های به عمل آمده در مرزهای زمینی و هوایی بین المللی و همینطور وقوع سیل در بخشی از جغرافیای کشور، درخواست لغو تورهای نوروزی داخلی و خارجی توسط مسافران و پیشبینی شرایط اضطراری و خارج از کنترل در ایام آتی و تحت فشار بودن شرکت های خدمات مسافرتی، برای استرداد هزینه های پرداخت شده وضعیت «فورس ماژور» اعلام گردد، در گفتگو با ایسنا، از صنف خود دفاع کرد اما از همکارانش در آژانس های مسافرتی خواست به بخشنامه های دولتی در این حوزه تکمین کنند و از ایجاد هرگونه تعهد جدید برای نوروز و یا تاریخ های دیگر بپرهیزند و تعهدات قدیم را مطابق آن چه دولت اعلام نموده است، اجرا کنند.
در عین حال رفیعی تایید نمود که برخی ایرلاین ها به بخشنامه وزیر راه تمکین نکرده و استرداد بلیت را در بعضی تاریخ ها و با کسر جریمه انجام داده اند و اظهار داشت: اگر این روند ادامه داشته باشد مستنداتی از ایرلاین های متخلف عرضه می کنم.
او تصریح کرد: اگر هتل و ایرلاین کنسل نکنند و پول مردم کامل پرداخت نشود، می دانید چه تشنجی خواهد شد؟ این اتفاق نباید رخ دهد.
رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی با یادآوری این که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و یا وزارت راه به استناد هشدارهای وزیر بهداشت برای سفر «شرایط خاص» اعلام نموده اند، اظهار داشت: قرار بود در جلسه ای با حضور هتلداران و سایر اصناف مرتبط، وضعیت ویژه و ساز و کار آن تعیین شود، اما معاون گردشگری برپایه هشدارهای وزیر بهداشت که در بحران کرونا از جانب رئیس جمهوری تام الاختیار شده است، بخشنامه ای را صادر کرد.
رفیعی با اشاره به ناهماهنگی هایی که در بازگرداندن وجوه مردم وجود دارد، از وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواست پدری کند و جلسه ای با حضور همه تشکل ها بگذارد و همدیگر را متقاعد کنند تا نه حق بخش خصوصی و نه حق مسافر خدشه دار شود.