به گزارش آبنما کار «همزمان با مرمت اضطراری ۱۰۷ دستگاه آسباد درشهرستان خواف در خراسان رضوی؛ با تدوین پرونده ثبت جهانی آسبادهای نشتیفان، این اثر تاریخی در لیست موقت میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.»
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، محمد رکنی – مدیر پایگاه میراث فرهنگی آسبادهای ایران – با بیان که تا کنون ۱۲۴ آسباد در شهرستان خواف شناسایی شده که ازاین تعداد ۱۰۷ آسباد به صورت اضطراری مرمت شده اند، از در دستور کار بودن مرمت تدریجی این آثار تاریخی اطلاع داد و اضافه کرد: ۱۲دستگاه از آسبادها ثبت شده در لیست آثار ملی هم تا کنون به صورت کامل احیا شده اند.
او با اشاره به ثبت موقت آسبادهای ایران در لیست میراث جهانی و انجام مراحل ثبت جهانی این اثر تاریخی، اضافه کرد: مرمت و احیای این آثار تاریخی در شهرستان خواف، می تواند نقش مهمی در جذب توریست داشته باشد.
بنا بر گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، همینطور محمود باعقیده – مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خواف؛ هم با اشاره به ثبت ملی آسبادهای قرار گرفته در روستاهای “خرگرد”، “تیزاب”، “برآباد” و شهر “سنگان” با هفت شماره مختلف در لیست آثار ملی بیان کرد: از آنجایی که این آثار تحت حفاظت و نظارت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دارد، هرگونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آنها شود، برابر مواد ۵۵۸ تا ۵۶۹ قانون مجازات های اسلامی، تعزیرات و مجازات های بازدارنده، جرم به حساب می آید و مرمت و بازسازی آنها فقط با تأیید و نظارت اداره میراث فرهنگی انجام می شود.
آسبادهای نشتیفان خواف یا همان آسیاب های بادی در نشتیفان مشهد، یکی از بزرگترین مجموعه های خشت، گل و چوبی تاریخی کشور و از مجموعه آسبادهای تاریخی جهان به حساب می آید که از دوران قبل از تاریخ اسلام در ایران باقی مانده است. این مجموعه ی تاریخی در شهر نشتیفان دست در ۶ سده ی گذشته هم با همین نام در میان مردم شهرت داشته است.
سوزنی سمرقندی در بارهی این تاریخی پرارزش نوشته است: «آل مظفر یکی از سلسله پادشاهان و حکام ایرانی اهل نشتیفان بوده اند و شاه شجاع از بزرگان این شهر سال ها بر شیراز و فارس حکمرانی کرد که در زمان حکومت وی اندیشمندان و شاعران فراوانی مانند حافظ در تاریخ ایران ماندگار شدند و شهر نشتیفان در اوایل قرن نهم هجری شناخته شده و معمور بوده است.
ریشه ی نام شهر نشتیفان به قصه ای عامیامه در خود شهر برمی گردد. نام این شهر هم تلفیقی از دو کلمه ی «نش» که محلی شده «نیش» به معنای نیش عقرب است، کلمه ی «تیفان» هم محلی شده «توفان» است که در تمام روزهای سال این منطقه یعنی نشتیفان وزش بادهای موسمی را داشته است، با عنایت به شرایط جغرافیایی که منطقه نشتیفان دارد، مردم آن از گذشته های دور به فکر بهره برداری از این شرایط طبیعی بوده اند تا با راه اندازی آسیاب بادهایی، از نیروی جنبشی آن برای آرد کردن گندم هم استفاده کنند. از این شاهکار مهندسی هم چنین در کارهای دیگر مانند پمپ کردن آب بهره برد که به آن پمپ بادی گفته می شود.
در کتاب جغرافیای تاریخی ولایت زاوه درباره ی نحوه ی کارکرد این اثر تاریخی این طور نوشته شده است: «چرخ و پره های غول آسایی که ۴۸ بال و ۳۲ پر و ۸ درگاه دارد و بر بام آسیاب و جهت وزش باد قرار گرفته اند. اندام این چرخ و پر از خرپلی سنگین و محکم ساخته شده اند و باد با عبور از دروازه ای بادگیری با زوایای درگاه های هشت گانه می رسد و چرخ و پر را به حرکت در می آورد. از حرکت چرخ و پر نیرویی به تیر آسیاب منتقل می شود و چون سر دیگر به سنگ رویی آسیاب متصل است، لاجرم سنگ هماهنگ با گردش تیر باید بچرخد و می چرخد.»