موضع میراث فرهنگی درباره تنگه بردول چیست؟

به گزارش آبنما کار مدیرکل میراث فرهنگی استان هرمزگان می گوید: مجوز فعالیت معدن در تنگه بردول را سازمان صنعت و معدن صادر کرده است، تنها کاری که می توانستیم انجام دهیم با عنایت به ثبت ملی نبودن محوطه، نخست تعیین حریم برای آن محوطه و اجازه برداشت «تا ۷۰ متر سنگ از کف رودخانه» بود، اما اگر این حریم را رعایت نکنند، میراث فرهنگی بار دیگر وارد می شود.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، مردم شهرستان پارسیان در استان هرمزگان در طول هفته گذشته با تحصن در محوطه تاریخی – طبیعی «تنگه بردول» نسبت به صدور مجوز فعالیت یک معدن در این محوطه تاریخی اعتراض کردند. آنها معتقد بودند فعالیت این سنگ شکن در محوطه تاریخی «بردول» هویت تاریخی شان را از بین می برد.
حمد مبارکی – فعال میراث فرهنگی و بومی شهرستان پارسیان – پیشتر درباره این تحصن به ایسنا اظهار داشته بود: تنگه «بردول» منطقه ای طبیعی و تاریخی با قدمت تاریخی بسیار زیاد است که تا همین ۵۰ سال قبل مردم این منطقه در آن تنگه زندگی می کردند، اما با ایجاد شهرستان پارسیان در همین منطقه، به مرور تنگه بردول از جمعیت خالی شد، هرچند مردم منطقه همچنان آن منطقه را بعنوان هویت تاریخی شهر خود می دانند.
در این تنگه تاریخی و طبیعی، هم اکنون شش آسیاب آبی و جدول های ساروجی در داخل تنگه که تا بیرون تنگه هم کشیده شده و مردم از آن استفاده می کردند باقی مانده است. همینطور از آب چشمه داخل تنگه برای مصارف کشاورزی استفاده می شد، اما در صورت فعالیت معادن در این منطقه از شهرستان پارسیان، همه این آثار تاریخی و هویت منطقه از بین می رود.»
این صحبت ها و عملکرد مردم پارسیان در دفاع از میراث فرهنگی و طبیعی این منطقه در حالی رخ داد که رضا برومند – مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در گفتگو با خبرنگار ایسنا از موافقت این اداره کل نسبت به صدور مجوز فعالیت معدن خبر می دهد.
میراث فرهنگی کارش را انجام داد، با تعیین حریم محوطه مساحت قابل ورود را به آنها اعلام کردیم و تا ۷۰ متر کف رودخانه می توانند سنگ برداشت کننداو با تاکید بر این که مجوز استفاده از سنگِ کف رودخانه توسط سنگ شکن توسط سازمان صنعت معدن و تجارت صادر گردیده است، می گوید: استعلام برای صدور این مجوز را دو سال پیش از میراث فرهنگی گرفته بودند. با عنایت به این که آن محدوده مشکلی نداشته، پاسخ استعلام را مثبت داده اند، تا این که با حضورم در اداره کل میراث فرهنگی استان هرمزگان در سال ۹۷، مردم بار دیگر اعتراض خویش را نسبت به این مجوز اعلام نمودند.

او با اشاره به نامه نگاری هایش با فرماندار منطقه و درخواست توقف کار برای برطرف شدن شبهه ها، ادامه می دهد: در ادامه درخواست کردم تا برخی از کارشناسان پژوهشکده دیرینه شناسی با بررسی این محوطه نظرشان را نسبت به بخش های تاریخی و طبیعی منطقه اعلام کنند، که با عنایت به ثبت ملی نبودن محوطه، نخست تعیین حریم برای آن انجام و اعلام گردید که «تا ۷۰ متر کف رودخانه برداشت سنگ منعی ندارد»، با این وجود بار دیگر از آنها درخواست کردیم تا حریم محوطه افزایش پیدا کند تا هر احتمالی از تخریب را از بین ببرد و در نهایت آن حریم دوم را به سازمان صنعت و معدن اعلام کردیم.
برومند با تاکید بر این که هم اکنون سازمان صنعت و معدن استان بر مبنای همان نظر کارشناس پژوهشکده مجوزها را صادر کرده و مراحل قانونی در دست انجام است، می گوید: کاری که می توانستم انجام دهم، در اولین مرحله درخواست از فرماندار برای توقف پروژه بود و ما حالا خیال مان راحت است که کار درست را انجام داده ایم، مجوز کنونی حالا برپایه نظر کارشناسان دیرینه شناس میراث فرهنگی است و اداره کل میراث فرهنگی استان دیگر نمی تواند نظر خاصی بدهد.

اگر در حین برداشت سنگ، حریم را رعایت نکنند، میراث فرهنگی بار دیگر وارد می شود. دستگاه های مختلف حتی به لحاظ منابع طبیعی در این محوطه بیشتر جای مانور دارند تا میراث فرهنگی.
او اما درباره نحوه اعتراض مردم و پلاکاردهایی که با شعار «حفاظت از هویت و تاریخ تنگه بردول» در دست گرفته اند، می گوید: دستگاه متولی این پروژه سازمان صنعت، معدن و تجارت است. ما کاری را که باید انجام دهیم به پایان رساندیم. معتقدم دستگاه های مختلف حتی به لحاظ منابع طبیعی در این محوطه بیشتر جای مانور دارند تا میراث فرهنگی.
مدیرکل میراث فرهنگی استان هرمزگان اما به وجود تعدادی آسیابِ قدیمی که هنوز در لیست آثار ملی ثبت نشده اند، در این محوطه تاریخی اشاره و بیان می کند: با تعیین حریمِ آنها، حفاظت از این بخش از محوطه را انجام داده ایم، اگر در حین برداشت سنگ، حریم را رعایت نکنند، میراث فرهنگی بار دیگر وارد می شود.
او درباره ثبت ملی این محوطه تاریخی، برپایه ادعای مردم که می گویند تا ۵۰ سال قبل در این تنگه زندگی می کردند، توضیحات بیشتری نمی دهد و حاضر نمی گردد درباره روندِ تهیه پرونده این محوطه برای ثبت ملی آن صحبت کند، اما اظهار می کند: مانند دیگر محوطه های تاریخی که بدون هیچ سروصدای رسانه ای آنها را ثبت کرده ایم و سرانجام خبر ثبت ملی آنها انتشار یافت، می توانیم دیگر اقدامات مان را هم انجام دهیم.
برومند در عین حال با تاکید بر وجود جاذبه های طبیعی در این محوطه نسبت به جاذبه های تاریخی و فرهنگی، اظهار می کند: آن چه مربوط به ماست حفظ شده است، دیگر بخش ها احیانا بیشتر مربوط به منابع طبیعی است که دیگر به ما برنمی گردد. در واقع آن چه من مسوولش هستم و حفظ میراث فرهنگی است، باید رعایت حریم شود.
او در حالی این صحبت را مطرح می کند که وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از زمان فعالیتش بعنوان یک سازمان، بررسی محوطه های طبیعی تاریخی را هم در دستور کار خود دارد و حتی علاوه بر ثبت ملی تعدادی محوطه طبیعی در سراسر کشور، چند محوطه طبیعی و منظر فرهنگی آنها را هم در لیست میراث جهانی ثبت کرده است.